Adolf Wölfli, Irren-Anstalt Band-Hain (1910)
źródło: domena publiczna

Art Brut to wytwory, które wynikają (1) z wyobraźni – w takim sensie, w jakim przeciwstawia się ona reprodukcji i akademizmowi – i (2) z „siebie samych” – nie zawdzięczając czegokolwiek jakiemukolwiek nauczaniu lub modelowi pochodzącemu od innej osoby, pochodzą „z własnych pokładów” twórcy na bazie „jego własnych impulsów”. Ponadto (3) nie zawdzięczają niczego żadnym szablonom artystycznym i kulturalnym oraz (4) są tworzone przez osoby nieznane, obce środowiskom artystycznym. Osoby te, powinny (5) być nieskażone jakąkolwiek edukacją artystyczną lub kulturą intelektualną. Ponieważ wg J. Dubuffeta zakłócają one wszelką spontaniczność i autentyzm prac.

Istotne było to, że „czerpią” sami z siebie, z własnego wnętrza, a nie z zapożyczonych szablonów i wzorców sztuki klasycznej czy współczesnej. Są twórcami, ale anty-artystami, tworzą, ale nie uprawiają sztuki. Wręcz nie mają pojęcia, że ich twórczość to sztuka. Zwykle tworzą w ukryciu, ciszy i samotności, nie dla odbiorcy, nie dla uznania tylko dla siebie.

Definicja ta odnosi się do zbioru, który od lat 40. do lat 70. XX wieku był gromadzony przez Jeana Dubuffeta (właśc. Jean Philippe Arthur Dubuffet) francuskiego malarza, rzeźbiarz i kolekcjonera (1901 – 1985). W 1945 roku Jean Dubuffet wymyślił nazwę Art Brut.

Podstawowym źródłem wiedzy jest pozycja L’Art Brut préféré aux arts culturels (Paris, Galerie René Drouin, 1949). To pierwszy manifest Jeana Dubuffeta, w którym w 5 punktach starał się zawrzeć własną filozofię sztuki. Warto też zajrzeć na stronę Muzeum Art Brut w Lozannie, w którym od 1976 roku kolekcja jest prezentowana.

Jean Dubuffet 1960, fot. Paolo Monti
licencja: CC BY-SA 4.0