W dniach 6-8 czerwca 2025, w ramach prezydencji Polski w Radzie UE, Płock zaprasza na BRUdoc – międzynarodowy festiwal filmu i sztuki Brut i Outsiders, który będzie miejscem spotkania twórców, badaczy i widzów z całej Europy, połączonych fascynacją tym, co surowe, osobne i radykalnie autentyczne.
Bohaterowie festiwalowych filmów to outsiderzy sztuki – osoby tworzące w całkowitej samotności, często przez dziesięciolecia, obsesyjnie rozwijające jedną wizję, jedno wyobrażenie świata. Pierre Avezard, głuchy pasterz, przez 40 lat konstruował mechaniczną karuzelę z materiałów z odzysku. Michael Golz od dzieciństwa rysuje mapę wyimaginowanego kraju Athosland, która dziś liczy ponad 1200 kartonowych arkuszy. CHOMO przez 25 lat budował w lesie Wioskę Sztuki Prapoczątku – z gliny, drewna, siatki i ciszy. Ta sztuka nie zna pojęcia projektu krótkoterminowego. To życie poświęcone twórczości – samotnej, niezależnej, często niezrozumianej.
Maria Wnęk, Anna Zemankova czy Zdenek Kosek nie podążają za trendami ani rynkiem. Ich twórczość to wieloletnie procesy: budowanie światów, kolekcjonowanie pamięci, kartografowanie wyobraźni. Dla wielu z nich sztuka nie jest profesją – jest formą komunikacji, strategią przetrwania, aktem buntu wobec samotności, wykluczenia, cierpienia. To gest ostatecznie humanistyczny, przekraczający granice estetyki, gatunku, a nawet samego pojęcia sztuki.
W programie – kilkanaście filmów dokumentalnych, w tym unikalne archiwalia z Wytwórni Filmów Oświatowych, Fundacji Dubuffeta i Muzeum Art Brut w Lozannie. Po projekcjach odbędą się spotkania z twórcami filmów, badaczami i kuratorami z całej Europy. Wśród gości festiwalu są min. Lucienne Peiry – legendarna badaczka Art Brut, była dyrektorka Collection de l’Art Brut (Lozanna) czy Patrimoines Irréguliers de France – kolektyw dokumentalistów i badaczy Art Brut i Outsiders Art. Festiwal otworzy wyjątkowy pokaz odnalezionego filmu „L’Art Brut” (1976), w którym sam Jean Dubuffet opowiada o źródłach swojej koncepcji – sztuki tworzonej z wewnętrznego imperatywu, gwałtownej, wolnej, odpornej na kategorie.
Współorganizatorem wydarzenia jest stowarzyszenie ABCD z Pragi, a festiwal łączy artystyczne światy Polski, Czech, Francji, Wielkiej Brytanii i Słowacji. Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny.
Festiwal podzielony został na dwie główne sekcje tematyczne:
🔹 U ŹRÓDEŁ ART BRUT – filmy o twórcach Art Brut z Polski i Czech, których dzieła znajdują się w prestiżowych kolekcjach na całym świecie, w tym w Collection de l’Art Brut w Lozannie. Wśród nich: Maria Wnęk, Stanisław Zagajewski, Anna Zemánková.
🔹 PAMIĘĆ I RATUNEK – historie twórców Outsider Art, którzy przez lata przekształcali swoje otoczenie w dzieła sztuki. Opowiemy o Pierre’ze Avezardzie, który stworzył fantastyczną karuzelę, oraz o Rogerze Chomeaux (CHOMO) – autorze „Village d’Art Préludien” (Wioski Sztuki Prapoczątku). Skonfrontujemy się także z pytaniem: co dzieje się z tymi dziełami po śmierci ich autorów? Jak je ratować i zachować w pamięci?
Po niemal każdym pokazie odbędą się spotkania z twórcami filmów i specjalistami zajmującymi się Art Brut.
Goście festiwalu
Wśród festiwalowych gości znajdą się wybitni badacze, kolekcjonerzy, filmowcy i kuratorzy:
✨ Lucienne Peiry – jedna z najważniejszych badaczek Art Brut, była dyrektorka Collection de l’Art Brut w Lozannie, autorka książek, kuratorka i eseistka.
✨ Patrimoines Irréguliers de France – kolektyw badawczo-artystyczny, który przyjedzie do Płocka wraz z historyczką sztuki Robertą Trapani.
✨ Anežka Šimková – historyczka sztuki i kuratorka związana z Muzeum Sztuki w Ołomuńcu.
✨ Pavel Konečný – kolekcjoner, twórca festiwalu Art Brut Film w Ołomuńcu.
✨ Sophie Bourbonnais i Marek Mlodecki – przedstawiciele Muzeum Art Hors-les-Normes La Fabuloserie we Francji.
✨ Déborah Lehot-Couette – historyczka sztuki, kuratorka wystaw i autorka wielu książek i opracowań o Art Brut z Fundacji Dubuffeta w Paryżu.
Wyjątkowe wydarzenia
🎥 Pokaz filmu „L’Art Brut” (1976) – odnaleziony w archiwach Fundacji Dubuffeta w Paryżu, dokument, w którym sam Jean Dubuffet opowiada o swojej koncepcji Art Brut. Wstęp do filmu wygłosi historyczka sztuki Déborah Lehot-Couette, kuratorka i archiwistka Fundacji Dubuffeta.
🎭 Spektakl „CURKO MOJA OGŁOŚ TO” – inspirowany życiem Marii Wnęk, malarki Art Brut, która twierdziła, że tworzy z boskiego nakazu. Monodram Magdaleny Drab, nagrodzony tytułem Najlepszego Spektaklu Teatru Niezależnego „The Best Off” (2018) oraz doceniony na Festiwalu OFTeN w Ostrowie Wielkopolskim.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu kulturalnego polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej 2025 w ramach programu dotacyjnego SYNERGIE
#Poland25EU #KulturaJestWspólna #BRUdoc #artbrut #OutsiersArt #POKiS
Wspierają nas:
Media:
